70. dzień trwa rosyjski atak na Ukrainę. Każdego dnia przybywa dramatycznych świadectw rosyjskich zbrodni. Najmłodsi ukrywający się w charkowskim metrze mogą liczyć na pomoc psychologa. Iryna swoje własne dzieci wysłała za granicę. Sama została na miejscu i pomaga dzieciom radzić sobie z tym, co się dzieje. Materiał "Faktów o Świecie" TVN24 BiS.
Ma zaledwie 12 lat, ale w swoim życiu doświadczyła więcej niż niejeden dorosły. Od początku wojny w Ukrainie Nikola wraz z kuzynką i siostrą ukrywa się w jednej ze stacji charkowskiego metra. To jej tymczasowy dom, szkoła i plac zabaw.
- Nie mogę wyrazić słowami tego, jak bardzo się martwię. To takie bolesne. Boję się o wszystkich, których kocham - mówi dziewczynka.
Rodzice Nikoli zostali w domu wraz z trzema psami. 12-latka widuje się z nimi raz w tygodniu. Kiedy na zewnątrz jest w miarę bezpiecznie, idzie do domu, by się wykąpać.
- Widziałam i słyszałam już wszystko, ale nigdzie się nie wybieram. Zostanę w Charkowie do samego końca - podkreśla Nikola.
Z emocjonalnym bagażem pomaga jej poradzić sobie Iryna Zołotarewa, która jest psychologiem. Kobieta swoje własne dzieci wysłała w bezpieczne miejsce za granicę. Sama postanowiła zostać w Charkowie, by nieść wsparcie najmłodszym.
- Każde z tych dzieci ma swoje własne doświadczenia. Niektóre z nich były świadkami ostrzałów i bombardowań. Inne nie mają już schronienia, ponieważ ich domy zostały zniszczone. Każde dziecko mierzy się z traumą - mówi Iryna.
Jak twierdzi Iryna, wiele dzieci przebywających w charkowskim metrze unika słowa wojna. Mówią, że muszą ukrywać się pod ziemią, bo na zewnątrz jest głośno.
- Chcę je pocieszyć. Chcę sprawić, by ta trauma była coraz mniejsza - podkreśla kobieta.
"Dzieci były przerażone, krzyczały"
Z niewyobrażalną traumą mierzy się też 68-letnia Galina, która stoi nad świeżym grobem swojej 7-letniej wnuczki. - Nastia była wspaniałym dzieckiem. Wszyscy ją kochali, ona kochała mnie. Zawsze prosiła, żebym jej śpiewała - opowiada kobieta.
Anastazja została zabita przez Rosjan, gdy jej rodzina próbowała uciekać z Buczy. Ich samochód, którym podróżowało siedem osób, został ostrzelany. Starsza siostra Anastazji jest w ciężkim stanie, od kilku tygodni przebywa w szpitalu.
- Dzieci były przerażone, krzyczały. Błagałam żołnierza, żeby nam pomógł. Pytałam, czy nie ma własnych dzieci - wspomina Galina.
Według władz w samej Buczy żołnierze Władimira Putina zabili co najmniej 31 dzieci. Dyrektorka lokalnego domu pogrzebowego mówi, że Rosjanie nie pozwalali rodzinom pochować swoich bliskich.
- Ludzie zakopywali swoich bliskich w ogródkach. Dopiero potem grzebali ich na cmentarzach - tłumaczy Anna Kaliczenko z domu pogrzebowego.
W jednym z grobów spoczęły matka i jej nastoletnia córka. Rosjanie zabili je, gdy uciekały z Buczy. - Chciały się uratować i zostały zastrzelone przez Rosjan. Ci dranie nie wiedzą, po co tu przyjechali, ale dobrze się bawią, mordując ludzi - uważa Dasza Markina, mieszkanka Buczy.
Część ewakuowanych mierzy się z ogromną traumą
W Mariupolu Rosjanie z zimną krwią zabili tysiące Ukraińców. Siergiej i jego żona ukrywają się w pozostałościach swojego bloku. Para twierdzi, że żołnierze Putina chcieli ich zabrać do Krasnodaru, ale oni do Rosji jechać nie chcą. Mówią, że woleliby zginąć w Ukrainie. Starają się jednak nie tracić nadziei.
- Chciałbym jechać w głąb Ukrainy do mojej rodziny. Dwaj moi bracia mieszkają w Iwano-Frankiwsku. Moja matka jest tam pochowana. Chciałbym tam wrócić. Nie mamy innego miejsca, do którego moglibyśmy pójść - mówi Siergiej.
Część ewakuowanych z Azowstalu - ostatniego bastionu ukraińskiego oporu w Mariupolu - po długiej i trudnej podróży we wtorek dotarła do Zaporoża. Anna i jej półroczny syn pod ziemią ukrywali się przez kilka tygodni.
- Teraz się uśmiecham, ale przez dwa miesiące dużo płakałam każdego dnia. Emocjonalnie to było bardzo, bardzo trudne. Gdy nie miałam dla dziecka gorącej wody, podgrzewałam ją za pomocą zapalonej świeczki. Najtrudniejsze były naloty i bombardowania - wspomina Anna Zajcewa, ewakuowana z Azowstalu.
Choć tym ludziom udało się uciec od bomb Putina i w końcu są bezpieczni, to boją się, że nigdy nie zapomną o piekle, jakie na ich własnej ziemi zgotowali im Rosjanie.
Autor: Justyna Kazimierczak / Źródło: Fakty o Świecie TVN24 BiS