31 marca 2014, 5:57

Jarosław Kostkowski

Ktoś dołoży do pieca?

Nie tylko drzewa umierają stojąc. Kiedy stanie ostatnia lokomotywa, świat się pewnie nie skończy, wątpię czy nawet to zauważy. Ja jednak westchnę, żegnając wynalazek poczęty w czasie nazwanym wiekiem pary i elektryczności. Z wieku zrobiły się dwa. Trudno myśleć, że w ogóle może być jakiś wiek, kiedy wyrasta się z marzeń. O parowozach, zapachu sadzy, podróżach.

To zakrawa na cud, że gdzieś między Lesznem a Wolsztynem zachowało się 50 kilometrów torów z żelazną skamieliną, jak najbardziej żywą. Większość dowiaduje się o tym dopiero teraz, kiedy pociąg kończy na bocznym torze. Szacunek maszynie, hołd dla ludzi, którzy jej służą. Karmią węglem i wodą. Kiedy wsiadałem do lokomotywy, wiedziałem, że się nie rozczaruję.

Miałem sąsiada, kowala. Do emerytury prowadził parowozy, a później budził wieś stukając w kowadło. Pachnące lipy, dźwięki z nędznie skleconej kuźni i opowieści jej gospodarza. To zostawia ślad. Tamten świat odszedł, najpierw człowiek, później jego nędzna budowla. Spadkobiercy nie byli zainteresowani, przed rozbiórką zdążyłem jeszcze zrobić kilka zdjęć. Myślałem o tym dorzucając węgiel do kotła, ogrzewając się przy opowieściach ostatnich maszynistów parowozu na regularnej trasie. Dla mnie to była podróż wspomnień. Kto wysłucha ich historii? Maszyna stanie, ostygnie. Parowozów i kowali nikt dziś nie potrzebuje.

Kolej i samorząd toczą teraz bój, co z tym dalej. We wtorek ostatni rozdział się dopisze, parowozy oficjalnie znikną z rozkładu jazdy. Są pomysły, by pojeździły czasem, dla garstki miłośników. Kiedy przechodziłem przyspieszony kurs na pomocnika palacza, maszynista był bezlitosny dla takich pomysłów. „Z tym cackiem jest jak z czajnikiem. Nieużywany rdzewieje, przecieka. To u nas się nie uda, jesteśmy za biedni na takie fanaberie”. Nie może stać, za Tuwimem: „para – buch...”.

W ojczyźnie parowozów mogą sobie na to pozwolić, tam jest on wynoszony ponad chmury. U nas w ostatnich wyziewach z komina znika coś, co było fenomenem w Europie, ostatnia czynna linia z parowozem, według którego można regulować zegarki. Z tej pary mógł być power. Okazuje się, że nie stać nas nawet na bycie skansenem. Biznes z lokomotywą, lepiej pomyślany i zarządzany, mógł się kręcić. Co zostaje?
Jak zawsze – posiedzieć przed podróżą.

Autor: Jarosław Kostkowski