Mamy prawo do oddychania czystym powietrzem, otwierania okien i wychodzenia z domu - mówią aktorzy, którzy pozwali polski rząd za brak walki ze smogiem. To nie jest żart, to prawdziwy pozew, a przed sądem stanie między innymi Jerzy Stuhr. W imieniu wszystkich.
W smogu nawet gwiazdy się duszą. O błyszczeniu nie ma mowy, więc Grażyna Wolszczak - jako szara obywatelka - walczy o prawo do oddechu.
- Występuję jako wkurzony obywatel - tłumaczy Grażyna Wolszczak, aktorka i ambasadorka kampanii #pozywamsmog. - Problem jest znany od tylu lat, że nie musiałam się długo zastanawiać, żeby dołączyć do inicjatywy - dodaje.
Inicjatorką sądowej batalii jest inna aktorka, Katarzyna Ankudowicz. - Totalnie mnie wkurzyło wystąpienie prezydenta w poniedziałek, który powiedział, że ma węgla na 200 lat - mówi.
W sądzie ze Skarbem Państwa i z władzami Warszawy spotkają się także Zofia Czerwińska, Jerzy Stuhr, Lesław Żurek i Mariusz Szczygieł.
Reprezentuje ich mecenas Radosław Górski, który przygotowuje także pozew zbiorowy. Ma w nim uczestniczyć kilkuset obywateli. Jeżeli wygrają, to będą żądać zwrotów kosztów za zakupione leki, oczyszczacze powietrza i maski antysmogowe.
- Skarbowi Państwa nie opłaca się utrzymywać taki stan dalszych zaniedbań. Trzeba natychmiast zacząć działać, bo jeżeli Skarb Państwa tego nie zrobi, to będzie musiał liczyć się z ogromnymi, liczonymi w milionach, odszkodowaniami - tłumaczy radca prawny Radosław Górski.
"Obywatel ma prawo do czystego powietrza"
Jakie są sądowe perspektywy? Jeden z turystów nie chciał płacić taksy klimatycznej w zanieczyszczonym Zakopanem i sprawę wygrał, ale już pozew Oliwiera Palarza z Rybnika sąd odrzucił i uznał, że dobro osobiste, jakim jest zdrowie, nie zostało naruszone, a z Rybnika można się wyprowadzić.
- Obywatel ma prawo do czystego powietrza - mówi Adam Bodnar, Rzecznik Praw Obywatelskich, który wspiera sądową walkę o czyste powietrze. - Władza musi zmierzyć się z problemem dla praw człowieka, jakim jest istnienie smogu. Będzie ponosiła odpowiedzialność w stosunku do obywateli, jeśli z tym smogiem nie będzie skutecznie walczyła - dodaje Rzecznik Praw Obywatelskich.
Konkretny problem
To nie jest abstrakcja, a konkretny problem. Oddychający zatrutym powietrzem chorują i umierają. Najwyższa Izby Kontroli wykazuje, że polskie państwo wydaje za mało, by temu zapobiec.
- Niestety dzisiaj Polska, w kontekście określonych rodzajów zanieczyszczeń, jest najbardziej zanieczyszczonym krajem spośród 28 państw UE - informuje Krzysztof Kwiatkowski, prezes NIK.
- Nie wygląda, żeby to się mogło zmienić w najbliższym czasie, a czasu nie ma - podsumowuje Grażyna Wolszczak.
Autor: Renata Kijowska / Źródło: Fakty TVN
Źródło zdjęcia głównego: tvn24