Jeden ze wszystkich, wszyscy za jednego. To "święte zobowiązanie" członków NATO

Zimna wojna właśnie się rozpoczęła. Rosła wzajemna nieufność między Wschodem i Zachodem. By zabezpieczyć się przed mocarstwowym ambicjami Związku Radzieckiego, 12 państw pod przewodnictwem Stanów Zjednoczonych powołało NATO - nową polityczno-wojskową organizację międzynarodową. 4 kwietnia 1949 roku podpisano w Waszyngtonie Traktat Północnoatlantycki. - To prosty dokument. Narody, które go podpisały, zobowiązują się do stosowania pokojowych zasad Narodów Zjednoczonych oraz utrzymywania przyjaznych stosunków i współpracy gospodarczej. Zobowiązują się do prowadzenia konsultacji, gdy terytorium lub suwerenność któregoś z państw będzie zagrożona. Zobowiązują się przyjść z pomocą, gdy którekolwiek z państw zostanie zaatakowane - mówił w 1949 roku prezydent USA Harry Truman. Ówczesny prezydent Stanów Zjednoczonych Harry Truman odniósł się w ten sposób do najważniejszego zapisu Traktatu. Chodzi o artykuł piąty mówiący o tym, że zbrojna napaść na którekolwiek z państw Sojuszu jest uznawana za napaść przeciwko wszystkim.

Gdy żelazna kurtyna zniknęła - Polska i inne kraje Europy Środkowo-Wschodniej natychmiast rozpoczęły starania, by przyłączyć się do Sojuszu, bo nie było lepszej gwarancji bezpieczeństwa. - Od tego dnia poczynając, Polska staje się członkiem Sojuszu Północnoatlantyckiego, a więc po raz pierwszy chyba od Odsieczy Wiedeńskiej staje się krajem naprawdę bezpiecznym - podkreślił w lutym 1999 roku minister obrony Janusz Onyszkiewicz. Dotychczas artykuł piąty został uruchomiony tylko raz - po atakach na Stany Zjednoczone we wrześniu 2001 roku. Wtedy, w ramach kolektywnej obrony, przez ponad pół roku samoloty Sojuszu patrolowały amerykańską przestrzeń powietrzną.

Gdy Rosja napadła na Ukrainę, gdy najechała kraj graniczący z czterema państwami NATO, zapewnienia o nienaruszalności artykułu piątego padały wielokrotnie. W 2023 roku, w ogrodach Zamku Królewskiego w Warszawie, powtórzył je także Joe Biden. - Niech nie będzie tutaj żadnych wątpliwości. Zobowiązanie USA wobec naszych sojuszników w NATO i artykułu piątego Traktatu Północnoatlantyckiego jest niewzruszone. Wie o tym każdy członek NATO i wie o tym również Rosja. Atak na jednego jest atakiem na wszystkich. To święte zobowiązanie. Święte zobowiązanie do obrony każdego skrawka terytorium NATO - podkreślił prezydent USA.

W 2024 roku Sojusz Północnoatlantycki obchodzi 75-lecie istnienia. Specjalny, rocznicowy szczyt odbędzie się w lipcu w Waszyngtonie. Cztery miesiące później Amerykanie będą wybierać swojego prezydenta.