Dekadę temu Kościół katolicki w Irlandii przeszedł trudną drogę oczyszczenia, kiedy ujawniono przestępstwa pedofilii czy handlu dziećmi. Gdy na jaw wyszła obłuda, z jaką Kościół narzucał standardy moralne społeczeństwu, z drugiej strony nie strzegąc ich we własnych szeregach, doprowadziła do przełomu. Dziś Irlandia jest w kwestiach światopoglądowych państwem liberalnym. Materiał "Faktów o Świecie" TVN24 BiS.
Religia katolicka przez lata w Irlandii miała wiele przywilejów. Państwo finansowało szkoły katolickie, a za namową kościelnych hierarchów wprowadzono całkowity zakaz aborcji, a nawet zakaz rozwodów czy używania antykoncepcji przez pary bez ślubu. Jednak w ciągu 40 lat udział wiernych we mszach spadł z 91 procent w 1975 roku do 36 procent w 2016 roku.
- Biskupi w Polsce oraz w innych krajach powinni się uczyć na przykładzie Irlandii. Biskupi (w Irlandii - przyp. red.) stracili swoją wiarygodność. Nikt im już nie wierzy - mówi Marie Collins, była członkini Papieskiej Komisji do spraw Ochrony Nieletnich.
- Zaczynałem posługę, kiedy kościoły były pełne ludzi. Gdy ponad 90 procent katolików przychodziło na mszę w każdą niedzielę. Teraz każdej niedzieli przychodzi 20 procent parafian. To głównie starsi ludzie. Młodzi przychodzą w święta, na śluby i pogrzeby - mówi ksiądz Gerry Tanham, proboszcz parafii w Howth.
Sprawa Colma O'Gormana
Uważa się, że za ten gwałtowny spadek uczestnictwa we mszach odpowiadają przestępstwa seksualne, za którymi stali duchowni. Przez lata skandale były ukrywane, pedofile przenoszeni z parafii na parafię, a w niektórych przypadkach nawet awansowani. Ofiary zmagały się z bólem psychicznym w samotności. Ksiądz Sean Fortune został oskarżony o gwałt i wykorzystanie w sumie 29 chłopców. W tym w latach 80. dziś już dorosłego Colma O'Gormana. - Jeśli ksiądz prosił cię o pomoc, zgadzałeś się, tak to wówczas było. Więc przyjechał po mnie do domu i zabrał do swojej parafii. I już pierwszej nocy, gdy do niego przyjechałem, zgwałcił mnie po raz pierwszy - opowiada Colm O'Gorman, autor filmu dokumentalnego "Pozywając Papieża".
Pedofil był przenoszony do coraz to nowych parafii bez żadnych konsekwencji prawnych swoich czynów. Colm w końcu pozwał nie tylko biskupa swojej diecezji, ale także samego papieża Jana Pawła II. - Odkryłem, że skargi na księdza trafiały nawet do Watykanu. Były składane do przedstawiciela Watykanu w Irlandii, który potwierdził, że Stolica Apostolska, a więc wówczas papież Jan Paweł II, miał świadomość skarg parafian na niewłaściwe zachowanie tego właśnie księdza - dodaje Colm.
Papież zasłonił się immunitetem dyplomatycznym, a diecezja wypłaciła odszkodowanie - w przeliczeniu ponad 1 milion 200 tysięcy złotych. Takich spraw było wiele.
Makabryczne odkrycie
Czarę goryczy przelało ujawnienie w 2015 roku makabrycznego procederu. Lokalna historyczka Cathrene Corless odkryła, że pod trawą w starym zbiorniku na szambo i obok niego spoczywają ciała setek dzieci i niemowląt. Byli to podopieczni Domu Matki i Dziecka w miasteczku Tuam - jednego z wielu ośrodków w Irlandii opłacanych przez rząd, a zarządzanych przez katolickie instytucje. Trafiały do nich ciężarne, niezamężne kobiety, które w katolickim kraju uważano za zhańbione.
Nie podawano środków przeciwbólowych. Bole porodowe były częścią pokuty za grzech. Niektóre dzieci były nielegalnie sprzedawane za granicę - głównie do Stanów Zjednoczonych. - Dzieci traktowano jak towar. Tym byliśmy dla Kościoła - mówi Paul Redmond, urodzony w Domu Matki i Dziecka. - Była to fabryka dzieci, na których dało się zarobić - dodaje Teresa Collins, urodzona w domu opieki Sean Ross Abbey.
Inne, schorowane i niedożywione, w końcu umierały. Według oficjalnego państwowego raportu z 2021 roku - w latach 1920-1990 w irlandzkich domach matki i dziecka, prowadzonych przez siostry zakonne, zmarło 9 tysięcy dzieci. Rok po raporcie w kraju wprowadzono darmową antykoncepcję dla kobiet w wieku od 17 do 25 lat. Pięć lat wcześniej społeczeństwo opowiedziało się za liberalizacją prawa aborcyjnego, a już w 2015 roku za małżeństwami osób tej samej płci.
Telewizyjna premiera filmu dokumentalnego "Nieślubne. Wstydliwa historia irlandzkiego Kościoła" w niedzielę 12 marca o 22:20 w TVN24 BiS.
Autor: Justyna Zuber / Źródło: Fakty o Świecie TVN24 BiS
Źródło zdjęcia głównego: tvn24