Rakiety to tylko narzędzie, ale pojawia się pytanie, kto podjął decyzję o ataku na dwie amerykańskie bazy. W Iranie jest prezydent, są ministrowie, ale pełnia władzy spoczywa w rękach kogoś innego. Od trzech dekad to ajatollah Ali Chamenei jest jedną z najpotężniejszych postaci na Bliskim Wschodzie. Materiał "Faktów o Świecie" TVN24 BiS.
Od trzech dekad ajatollah Ali Chamenei jest najważniejszą osobą w Iranie. Jest najwyższym przywódcą duchowym i politycznym Iranu, a także jedną z najpotężniejszych postaci na Bliskim Wschodzie.
- W tym ustroju sfera sacrum i profanum jest jedna. W sensie duchowym jest przywódcą, a w sensie politycznym jest przywódcą, który ma ostateczne słowo - wyjaśnia Łukasz Przybyszewski, ekspert do spraw Iranu z Akademii Sztuki Wojennej.
W 1978 roku w Iranie rozpoczęła się rewolucja islamska. Najbardziej konserwatywne i religijne grupy społeczne sprzeciwiły się prozachodnim rządom szacha Mohammada Rezy Pahlawiego. Rewolucja trwała rok i doprowadziła do zmiany ustroju oraz do zmiany władzy.
Na czele rewolucji stał ajatollah Ruhollah Chomejni, a jednym z jego najbliższych współpracowników był Ali Chamenei.
- Chamenei zaproponował coś zupełnie nowego: republikę islamską. Zsyntetyzował ze sobą koncepcję republiki, koncepcję socjalizmu i koncepcję religijnego szyizmu. To jest w bardzo dużym uproszczeniu podstawa ideologiczna republiki islamskiej - wyjaśnia doktor Łukasz Fyderek, orientalista i politolog z Uniwersytetu Jagielońskiego.
Zwycięstwo ajatollaha
27 czerwca 1981 roku Chamenei został ciężko ranny w zorganizowanym zamachu na jego życie. Kilka miesięcy później został wybrany na urząd prezydenta.
Po śmierci założyciela Islamskiej Republiki Iranu w 1989 roku, choć był zaledwie duchownym średniego szczebla, Chamenei został wybrany najwyższym przywódcą Iranu. Choć nie miał takiej charyzmy jak Chomejni, szybko i sprawnie skonsolidował władzę.
- Ali Chamenei sprawuje władzę w imieniu Boga. Wybrany przez Zgromadzenie Ekspertów, które stanowią duchowni (...). Sprawuje tę władzę aż do swojej śmierci. Nie ma kadencji - tłumaczy doktor Łukasz Fyderek.
Przywódca skutecznie i radykalnie walczy z opozycją w kraju. W wojsku, w najważniejszych sektorach gospodarki i w mediach umieścił zaufanych i lojalnych współpracowników.
Jednym z jego współpracowników był zabity przez Amerykanów generał Kasem Sulejmani. Podczas uroczystości pogrzebowej Chamenei płakał nad jego trumną.
Izrael i Stany Zjednoczone są nazywane przez ajatollaha szatanami i najgorszymi wrogami. Bez jego zgody Iran nigdy nie podpisałby w 2015 roku porozumienia nuklearnego. Bez jego zgody, a właściwie bez jego jasnego polecenia, nie doszłoby do ataku na amerykańskie bazy wojskowe.
Autor: Joanna Stempień / Źródło: Fakty o Świecie TVN24 BiS